Na Uniwersytecie Technologiczno-Humanistycznym im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu 26 maja 2023 r. odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa pt. „Aktualne problemy mediacji w Polsce”. Została ona zorganizowana przez Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego w Radomiu oraz Sąd Okręgowy w Radomiu, Izbę Adwokacką w Radomiu, Okręgową Izbę Radców Prawnych w Kielcach oraz Centrum Mediacji Lewiatan. Patronat honorowy nad konferencją objęli: jego magnificencja rektor Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego w Radomiu prof. dr hab. Sławomir Bukowski, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej adw. Przemysław Rosati oraz prezydent miasta Radomia Radosław Witkowski. Konferencja miała charakter hybrydowy: stacjonarnie wzięło w niej udział ponad 120 uczestników oraz za pośrednictwem MS Teams 135 osób. Co pozwoliło stwierdzić, że tematyka jest aktualna i ważna dla środowiska praktyków i teoretyków.
Organizatorzy wydarzenia wskazali, że mediacja jako alternatywny sposób rozwiązywania sporów, w którego ramach mediator pomaga stronom sporu osiągnąć porozumienie, jest coraz bardziej popularnym i skutecznym sposobem rozwiązywania konfliktów. Mediacje wspomagają przede wszystkim budowanie prawidłowych relacji międzyludzkich, pozwalając odnaleźć porozumienie pomiędzy stronami sporu. Mediacja w wielu krajach od dawna jest uznaną i powszechnie stosowaną metodą rozwiązywania sporów. W Polsce również zyskuje ona coraz większą popularność. Mediacja ma zastosowanie zarówno w sprawach cywilnych i gospodarczych, jak również w sprawach karnych, rodzinnych czy administracyjnych. Nie oznacza to jednak, że uczestnicy mediacji nie napotykają na różnorodne problemy w stosowaniu mediacji w praktyce. Celem konferencji była analiza problemów, z jakimi spotykają się przedstawiciele nauki oraz praktyki w zakresie mediacji w Polsce.
Uroczystego otwarcia konferencji dokonali: dziekan Wydziału Prawa i Administracji dr hab. prof. ucz. Joanna Smarż; JM rektor prof. dr hab. Sławomir Bukowski; Marta Łobodzińska, prezes Sądu Okręgowego w Radomiu; Elwira Skoczek, Wicedziekan Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Kielcach; Roman Rewald, prezes Centrum Mediacji Lewiatan; adw. Anna Gębczyk, sekretarz Okręgowej Rady Adwokackiej w Radomiu, a w imieniu prezydenta miasta Marta Michalska-Wilk, wiceprezydent miasta. Prelegentami podczas konferencji byli przedstawiciele świata nauki oraz doświadczeni praktycy z zakresu mediacji, w tym wykonujący zawód radcy prawnego, adwokata i sędziego. Konferencja została podzielona na cztery panele tematyczne, każdy z nich został zakończony dyskusją naukową.
Pierwsza sesja została zatytułowana „Problemy mediacji z perspektywy nauki”. Moderowała ją dr hab. prof. ucz. Joanna Smarż (UTH Radom). W sesji tej głos zabrali: prof. dr hab. Paweł Wiliński, sędzia Sądu Najwyższego, pracownik Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, który wygłosił referat „Sześć warunków skutecznego zastosowania mediacji w sprawach karnych”; następnie ks. dr hab. Włodzimierz Broński, prof. KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, kierownik Katedry Negocjacji i Mediacji, dyrektor Ogólnouniwersyteckiego Centrum Arbitrażu i Mediacji KUL, który przybliżył referat „Profil kompetencyjny mediatora”. Doktor Agnieszka Zemke-Górecka, adwokat, członek Izby Adwokackiej w Białymstoku, mediator, arbiter, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, przedstawiła zagadnienie „Niezależność i bezstronność mediatora w teorii i praktyce”. Doktor Mariusz Olężałek, adwokat, prorektor ds. kształcenia, dziekan Prawa i Administracji Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, mówił o granicach poufności mediacji. Jako ostatnia w tym panelu wystąpiła dr Agnieszka Łozińska-Piekarska, adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego im. K. Pułaskiego Radomiu, adwokat Izby Adwokackiej w Radomiu i radca prawny Okręgowej Izby Radców Prawnych w Kielcach, która podjęła się przedstawienia zagadnienia etyki w mediacji.
Druga sesja dotyczyła problemów mediacji z perspektywy sędziów. Jej moderatorkami były: Marta Łobodzińska, sędzia Sądu Okręgowego w Radomiu, prezes Sądu Okręgowego w Radomiu, oraz Joanna Kaczmarek-Kęsik, sędzia Sądu Okręgowego w Radomiu, koordynator ds. mediacji w Sądzie Okręgowym w Radomiu. W panelu tym wystąpili: Piotr Chańko, sędzia Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, wizytator ds. cywilnych i gospodarczych w Sądzie Okręgowym w Łodzi, z referatem „Zatwierdzenie ugody mediacyjnej”. Następnie Piotr Marciniak, sędzia Sądu Okręgowego w Poznaniu, koordynator ds. mediacji w Sądzie Okręgowym w Poznaniu, który przedstawił odczyt „Pożądany mediator w oczach sędziego”. Jako trzecie wystąpiły Aleksandra Rusin-Batko, sędzia Sądu Rejonowego w Zamościu, dyrektor Departamentu Strategii i Funduszy Europejskich w Ministerstwie Sprawiedliwości, oraz Agnieszka Markocka, naczelnik Wydziału ds. Mediacji Departamentu Strategii i Funduszy Europejskich w Ministerstwie Sprawiedliwości, które pochyliły się nad zagadnieniem Krajowego Rejestru Mediatorów jako narzędzia usprawniającego komunikację pomiędzy sędziami i mediatorami. Ostatnia w tym panelu Joanna Kaczmarek-Kęsik, sędzia Sądu Okręgowego w Radomiu, koordynator ds. mediacji w Sądzie Okręgowym w Radomiu, omówiła temat „Kierowanie do mediacji spraw cywilnych i nieletnich”.
Trzeci panel pt. „Problemy mediacji z perspektywy pełnomocników” poprowadził r.pr. Michał Wójcik (OIRP w Kielcach). Głos w nim zabrali: Roman Rewald, prezes Centrum Mediacji Lewiatan, adwokat amerykański, mediator, który mówił o postulatach mediatorów i organizatorów mediacji. Następnie Piotr Zięba, wiceprezes Wyższego Sądu Dyscyplinarnego Adwokatury, adwokat Izby Adwokackiej w Kielcach, mediator, członek Rady Konsultacyjnej Centrum Mediacji przy NRA, który omówił zagadnienie „Rola profesjonalnego pełnomocnika w przygotowaniu strony do mediacji”. W kolejnym wystąpieniu Żaneta Zacharska-Mendyka, adwokat Izby Adwokackiej w Radomiu, mediator, zastępca Prezesa Adwokackiego Centrum Mediacji w Radomiu, poruszyła zagadnienie „Problem wynagrodzenia pełnomocnika a mediacja”. Natomiast Martyna Maciejewska-Przyłucka, adwokat szczecińskiej izby adwokackiej, członek Okręgowej Rady Adwokackiej w Szczecinie, mediator, przewodnicząca Centrum Mediacji przy szczecińskiej izbie adwokackiej, w swoim wystąpieniu szukała odpowiedzi na pytanie: „Czy moment przeprowadzenia mediacji ma znaczenie?”.
Czwarta, ostatnia sesja prowadzona przez adw. Erwina Kruczonia, prezesa Adwokackiego Centrum Mediacji w Radomiu, dotyczyła problemów mediacji z perspektywy pełnomocników. Jako pierwsza głos zabrała Izabela Buszewicz, adwokat Izby Adwokackiej w Kielcach, mediator, prezes Świętokrzyskiego Centrum Mediacji w Kielcach, mediator w Centrum Mediacji i Arbitrażu przy Staropolskiej Izbie Przemysłowo-Handlowej w Kielcach, która mówiła o współpracy mediatora i pełnomocnika. Jako kolejna głos zabrała dr Ewa Kosowska-Korniak, Instytut Komunikacji O-Media, wykładowca Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu, która omówiła w swoim wystąpieniu wyzwania mediacji okołorozwodowej. Następnie r.pr. Maciej Stemplewski, mediator, członek Prezydium i Skarbnik Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Kielcach, członek kolegium elektorów Sądu Arbitrażowego przy Staropolskiej Izbie Przemysłowo-Handlowej w Kielcach, omówił organizacyjne i psychologiczne bariery stosowania mediacji gospodarczej przedsiębiorstw. Jako ostatni głos zabrał Jakub Świtluk, mediator, Biuro Mediacji Gospodarczej Mediator.waw.pl, który przedstawił rządowe działania dla rozwoju mediacji w latach 2014–2023.
Na zakończenie konferencji uczestnicy wybrali się do Muzeum Historii Radomia, gdzie przybyłych powitali dyrektor muzeum Leszek Ruszczyk oraz dr Adam Duszyk, wicedyrektor, który dokonał prezentacji muzeum. Jest to bardzo nowoczesna jednostka kultury, w której na trzech kondygnacjach, poczynając od piwnic, prezentowane są dzieje Radomia od IX w. (budowa piastowskiego grodu na Piotrówce) do końca II wojny światowej (ostatnim epizodem prezentowanym w muzeum jest rozbicie więzienia Urzędu Bezpieczeństwa 9 września 1945 r.).
Omawiane podczas konferencji zagadnienia zostaną wydane w formie recenzowanej monografii naukowej.
