Szanowni Państwo,
oddajemy wam kolejny, dziewiętnasty już numer czasopisma „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe”. Jako Redakcja chcemy, aby nasze publikacje były dla Państwa jednym ze źródeł informacji wykorzystywanych nie tylko w wykonywaniu zawodu przez radców prawnych, lecz także do prowadzenia prac naukowych. Z tego powodu staramy się, aby publikowane artykuły dotyczyły zarówno spraw praktycznych, jak i nauki. Obecny numer składa się z pięciu artykułów naukowych w języku polskim, jednego artykułu w języku rosyjskim, glosy oraz przeglądu orzecznictwa.
W artykule pt. „Obowiązek lojalności członków organów spółki” prof. dr hab. Robert Stefanicki analizuje kwestie standardów postępowania członków organów spółek kapitałowych poprzez pryzmat interesu spółki kapitałowej oraz zasady lojalności. Analiza dotyczy nie tylko organów menedżerskich, lecz także organu właścicielskiego. Na poparcie swoich wniosków przywołuje stanowiska doktryny innych państw europejskich: Niemiec, Wielkiej Brytanii czy Francji. Podsumowując swoje spostrzeżenia, Autor przyjmuje, że obowiązek dochowania lojalności członków organów wobec spółki stanowi jeden z podstawowych wyznaczników ochrony jej interesu. Autor proponuje, aby uzupełnić obowiązujące przepisy Kodeksu spółek handlowych o regulację odnoszącą się wprost do obowiązków lojalności nie tylko w odniesieniu do spółek kapitałowych, lecz także do grup spółek.
Artykuł dr Beaty Bury pt. „Dopuszczalność dochodzenia przez pracownika roszczeń uzupełniających w przypadku rozwiązania umowy o pracę” podejmuje ważne z punktu widzenia każdego pracownika i jego pełnomocnika zagadnienie roszczeń w przypadku niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy. Autorka dochodzi do konkluzji, że możliwe jest w określonych sytuacjach wywiedzenie roszczeń uzupełniających. Warunkiem takiego działania jest m.in. uwzględnienie roszczeń pracownika uregulowanych w Kodeksie pracy. Za takim stanowiskiem w ocenie Autorki przemawia zasada sprawiedliwości społecznej do uzyskania przez pracownika pełnego naprawienia szkody wyrządzonej bezprawnym rozwiązaniem stosunku pracy.
Z kolei Wiktor Będkowski w swoim artykule zajął się praktycznym problemem odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorstw energetycznych za szkody wynikłe z przerw w dostawach energii elektrycznej. Autor dość szczegółowo analizuje podstawy odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej dostawcy, a także przesłanki ekskulpacyjne. W tym ostatnim zakresie wskazuje, w jakich sytuacjach przedsiębiorstwo energetyczne może powoływać się na działanie siły wyższej jako podstawę wyłączenia odpowiedzialności tego podmiotu względem odbiorcy.
Nasz kolejny Autor – Michał Czubala – prezentuje kwestie dotyczące celów i funkcji ubezwłasnowolnienia w prawie polskim. Stawia tezę, że zarówno „celem, jak i funkcją ubezwłasnowolnienia w Kodeksie cywilnym jest ochrona interesów rodziny ubezwłasnowolnionego i to zarówno w zakresie spraw majątkowych ubezwłasnowolnionego, jak i w zakresie spraw związanych z jego leczeniem, w tym psychiatrycznym”. Autor przyjmuje, że celem ubezwłasnowolnienia nie jest ochrona osoby, wobec której toczy się postępowanie. W tym kontekście ocenia obecne przepisy o ubezwłasnowolnieniu jako niedające skutecznej ochrony osobie ubezwłasnowolnionej.
W artykule pt.„Pozorność, zakaz użyczenia formy aktu notarialnego czynności i czynności częściowo odpłatne” dr Krzysztof Piotr Sokołowski i radca prawny Luiza Ankiersztajn przedstawiają kwestię problemu zasięgu formy aktu notarialnego i możliwości użyczania jej przez czynność pozorną umowie ukrytej (dalej „użyczenie formy”), jak i skuteczności nabycia na jej podstawie, jeśli ustawa wymaga dla niej owej formy zastrzeżonej pod rygorem nieważności. Wstępem do analizy podstawowego zagadnienia jest omówienie kwestii pozorności czynności prawnych i możliwości oraz odpowiedzi na pytanie, jaką formę powinny przyjąć strony – czy właściwą dla czynności „symulowanej” czy ukrytej. Autorzy następnie przenoszą rozważania o pozorności czynności i jej skutkach na tło dokonywania tzw. darowizn mieszanych. Czynności te w skrócie można opisać jako czynności, w których wartość świadczenia jednej strony przewyższa wartość świadczenia drugiej strony. W podsumowaniu wskazują, że traktowanie takich czynności mieszanych jako nieważnych jest zbyt daleko idące i godzić może w interes stron, zwłaszcza gdy czynności te dokonywane są pomiędzy członkami rodziny. Zachęcam Czytelników do samodzielnej analizy prezentowanego zagadnienia, bowiem w wielu przypadkach może ono znaleźć zastosowanie w pracy każdego z nas.
W tym numerze prezentujemy Państwu kolejny artykuł zagraniczny, tym razem po rosyjsku, autorstwa prawników z Ukrainy – Wiktora Zaborowskiego, Sybilli Bułeczy i Aliny Stojki – dotyczący kwestii prawa do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie. Problem przyspieszenia rozpatrywania spraw sądowych również w Polsce stanowi istotne zagadnienie procedury. Jak zawsze w „Zeszytach” prezentujemy glosę, tym razem do wyroku Sądu Najwyższego z 30 września 2016 r. (I CSK 595/15), autorstwa dr. Sławomira Czarneckiego, oraz przegląd orzecznictwa przygotowany przez Kacpra Milkowskiego. Mam nadzieję, że i ten numer „Radcy Prawnego. Zeszytów Naukowych” znajdzie Państwa akceptację.
Jakub Zięty
przewodniczący kolegium redakcyjnego – redaktor naczelny
