Szanowne Czytelniczki, Szanowni Czytelnicy, Szanowne Osoby Czytelnicze,
rok 2025 to nowe otwarcie dla kolegium redakcyjnego czasopisma „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe”. Od 30 listopada 2024 r., kiedy to stosowną uchwałę podjęła Krajowa Rada Radców Prawnych, działamy w nowym-starym składzie: na zastępczynię przewodniczącej kolegium redakcyjnego powołana została radczyni prawna dr hab. Aneta Giedrewicz-Niewińska, prof. Uniwersytetu w Białymstoku (OIRP w Białymstoku), sekretarzem kolegium został radca prawny dr hab. Cezary Błaszczyk (Uniwersytet Warszawski, OIRP w Warszawie), członkiem kolegium niezmiennie pozostaje zaś radca prawny dr Jakub Janeta (Uniwersytet Łódzki, OIRP w Łodzi). Na funkcję przewodniczącej kolegium redakcyjnego została powołana pisząca te słowa – radczyni prawna dr Karolina Rokicka--Murszewska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, OIRP w Toruniu). Nie ukrywam, że funkcję tę przyjmuję z radością. Jest to dla mnie ogromny zaszczyt, ale i jeszcze większe wyzwanie. Mam nadzieję, że jako kolegium redakcyjne nie zawiedziemy Państwa (naszych Czytelników) oczekiwań.
Jednocześnie chciałabym na naszych łamach podziękować członkom poprzedniego kolegium redakcyjnego czasopisma – dr. hab. Tomaszowi Schefflerowi, prof. dr hab. Małgorzacie Szwejkowskiej oraz dr. Aleksandrowi Jakubowskiemu. Bardzo doceniam Państwa wkład w rozwój czasopisma i czas, jaki poświęcili Państwo na utrzymanie jego wysokiej jakości naukowej.
Rewolucyjnych zmian na razie nie planujemy, ale w przyszłości nie możemy ich wykluczyć. W związku z tym w pierwszym tegorocznym numerze tradycyjnie zaplanowaliśmy dla Państwa osiem artykułów naukowych, glosę, sprawozdanie oraz przegląd orzecznictwa. Drobną zmianą będzie brak listy recenzentów – decyzją kolegium redakcyjnego lista recenzentów za dany rok będzie zbiorczo publikowana w numerze czwartym (ostatnim w roku) kwartalnika.
Zdecydowaliśmy się także wrócić do koncepcji konkursu na najlepsze prace naukowe poświęcone samorządowi radców prawnych oraz deontologii zawodowej. Zachęcamy Państwa do nadsyłania zgłoszeń. Do 30 września 2025 r. czekamy na zgłoszenia monografii, prac magisterskich, artykułów naukowych i glos. Regulamin konkursu znajdziecie Państwo na stronach 12–16 naszego czasopisma.
Pierwszy numer w 2025 r. otwiera opracowanie „Władze publiczne wobec sygnałów obywatelskich – rozważania w kontekście transpozycji dyrektywy 2019/1937 o ochronie praw sygnalistów” autorstwa Sławomira Czarnowa, będące niejako kontynuacją tematyki numeru 4/2024, w którym trzech autorów również odnosiło się do problematyki procedur zgłaszania nieprawidłowości. Autor zwraca uwagę na możliwość wielotorowego zgłaszania naruszeń prawa w sektorze publicznym: w drodze sygnału pracownika danej jednostki oraz przez każdy podmiot w skardze lub petycji, jak również postuluje ulepszenie sprawozdawczości z zakresu skarg, wniosków i petycji, aby bardziej sprzyjała wypracowaniu rozwiązań służących poprawie realizacji zadań publicznych.
Kolejny artykuł, autorstwa Pawła Wizentala („Pełnomocnictwo procesowe w kontekście zarzutu potrącenia po wejściu w życie art. 2031 k.p.c.”), dotyka problemu zastosowania procesowego zarzutu potrącenia. Problemy ze stosowaniem art. 2031 k.p.c. odnoszą się do rodzaju oraz zakresu pełnomocnictwa niezbędnego dla złożenia oraz odbioru zarzutu potrącenia sensu stricto. Autor podnosi konieczność określenia charakteru zarzutu potrącenia (materialnoprawny czy materialno-procesowy), ponieważ przyjęcie jednego z tych poglądów wpływa na ocenę rodzaju i zakresu pełnomocnictwa w poruszanym przez niego zakresie.
W opracowaniu „Reklama zakładów bukmacherskich w Internecie” jego Autor, Michał Krzewicki, poddaje pod rozwagę problem internetowej reklamy zakładów bukmacherskich, będących formą gier hazardowych. Autor przedstawia argumentację za tezą o braku możności uznania Internetu za „miejsce publiczne” w odniesieniu do reklamy zakładów wzajemnych.
Czwartą pozycją w części „Artykuły naukowe” jest opracowanie autorstwa Jana Kluzy („Dobrowolne poddanie się karze w postępowaniu wykroczeniowym”). Zdaniem Autora postępowanie wykroczeniowe ma charakter odformalizowany i nastawione jest na szybkość. Dlatego też występujące w sprawach o wykroczenia tryby konsensualne cechują się istotnymi odmiennościami w stosunku do postępowania karnego. Autor wskazuje na te odmienności w sytuacji, w której obwiniony w postępowaniu w sprawach o wykroczenia będzie chciał dobrowolnie poddać się karze.
Dorota Frańczak podjęła się niezwykle ważnego, ale i trudnego tematu dotyczącego śmierci („Stosowanie uporczywej terapii a prawo do umierania w spokoju i godności”). Autorka wskazuje, z czym trudno się nie zgodzić, że lepsze zrozumienie praw pacjenta przyczynia się do respektowania godności człowieka na etapie końca życia, rozwój nauk biomedycznych sprawia zaś, że pojawiają się nowe problemy natury prawnej, które wymagają uregulowania. Autorka w swoim artykule stawia tezę, że w przypadku gdy nie ma szansy na poprawę stanu zdrowia, stosowanie uporczywej terapii (rozumianej jako nieuzasadnione medycznie kontynuowanie leczenia, które nie może dać pozytywnego rezultatu i jedynie przedłuża cierpienie chorego) narusza prawo pacjenta do umierania w spokoju i godności.
Kolejny artykuł, autorstwa Stanisława Grzegórzko, zatytułowany „Zastępstwo reprezentanta dziecka przez substytuta i aplikanta w postępowaniu sądowym”,jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy radca prawny i adwokat, występując jako reprezentant dziecka w postępowaniu sądowym, mogą korzystać z substytuta oraz być zastępowani przez aplikanta. Autor wskazuje, że nie ma takiej możliwości, istnieje jedynie możliwość ustanowienia dla reprezentowanego pełnomocnika procesowego.
Opracowanie Grzegorza Maronia („Instytucja ślubowania radcy prawnego w polskim porządku prawnym”) stanowi studium instytucji ślubowania radcowskiego. Autor analizuje tak istotne z perspektywy każdego radcy prawnego kwestie, jak np.: termin i sposób ślubowania, konsekwencje złożenia i niezłożenia ślubowania czy doniosłość ślubowania na gruncie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. W ocenie Autora poszanowanie zawodowego etosu, jakiemu tekst ślubowania daje wyraz, w pierwszej kolejności zależy od refleksyjnego podejścia do czynności złożenia ślubowania i internalizacji wartości i postaw, o których mowa w rocie.
„Radca prawny Związku Polaków w Niemczech – dr Brunon Openkowski” to tytuł ostatniego artykułu naukowego w tym numerze kwartalnika, którego Autor, Damian Szczepański, podjął się charakterystyki działalności dr. Brunona Openkowskiego – radcy prawnego Związku Polaków w Niemczech. Do jego obowiązków, jako kierownika wydziału prawnego rady naczelnej Związku Polaków w Niemczech, należała obrona praw polskiej mniejszości w Niemczech, w tym wszystkich instytucji gospodarczych i kulturalnych należących do Polaków. Doktor Brunon Openkowski był także publicystą, który polemizował z niemieckimi tezami w sprawach polityki narodowościowej i podkreślał wagę problemów mniejszościowych w Niemczech.
W dziale „Glosy” Agnieszka Rzetecka-Gil („Dopuszczalność zawarcia umowy o pracę na czas pełnienia funkcji przez członka zarządu spółdzielni – glosa krytyczna do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2023 r., I PSKP 34/22”) analizuje dopuszczalność zawarcia z członkiem zarządu spółdzielni umowy o pracę na okres pełnienia funkcji w zarządzie. Choć Sąd Najwyższy zanegował możliwość zawierania takich umów w stanie prawnym obowiązującym od 22 lutego 2016 r., Autorka przyjmuje odmienną opinię, którą prezentuje i uzasadnia w swoim opracowaniu.
Tradycyjnie numer czasopisma zamyka sprawozdanie pokonferencyjne – tym razem autorstwa Agaty Stróż, która prezentuje przebieg i wnioski międzynarodowej konferencji naukowej „Aktualne zagadnienia odpowiedzialności cywilnej oraz dochodzenia i egzekucji roszczeń”, która odbyła się 29 listopada 2024 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Patronat medialny nad tą konferencją objął również „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe”. Przegląd najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego, obejmujący styczeń i luty 2025 r., zredagował niezawodny Kacper Milkowski.
Życzymy Państwu przyjemnej lektury!
W imieniu kolegium redakcyjnego
Karolina Rokicka-Murszewska
