Abstract
Overview of the decisions of the Polish Supreme Court
The resolution of the Polish Supreme Court of July 11, 2025 (case file no. III CZP 10/25) is of utmost importance for legal practice. In the resolution, the Polish Supreme Court assumed that a certified copy of a document, attested as a true copy of the original by a notary, may not serve as the basis for an entry in the land and mortgage register. Another important resolution of the Polish Supreme Court is the resolution of July 3, 2025 (case file no. III CZP 11/25). As indicated by the Supreme Court, an attorney’s fee for conducting a case includes representation of the party in security proceedings. A further significant resolution is that of the Polish Supreme Court of July 17, 2025 (case file no. III CZP 8/25). In this resolution, the Polish Supreme Court held that if an application for interim relief is decided within the main proceedings, the recoverable litigation costs do not include a separate attorney’s fee for representation in the interim relief proceedings.
Keywords: Supreme Court, judicature, criminal proceedings, civil proceedings, resolution, judgment
Słowa kluczowe: Sąd Najwyższy, orzecznictwo, postępowanie karne, postępowanie cywilne, uchwała, wyrok
Sprawy z zakresu prawa cywilnego i gospodarczego
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 2025 r., III CZ 137/25
Artykuł 5191 § 2 k.p.c. przewiduje, że w sprawach o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności ustawowej między małżonkami od postanowienia sądu drugiej instancji co do istoty sprawy przysługuje skarga kasacyjna, chyba że wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 150 tys. zł. W tego rodzaju sprawach w razie zaskarżenia orzeczenia co do istoty sprawy wartość przedmiotu zaskarżenia nie odpowiada wartości całego dzielonego majątku wspólnego, lecz wartości konkretnego interesu (roszczenia, żądania) lub składnika majątkowego, którego dotyczy środek zaskarżenia. Z reguły wartość ta nie może przekraczać wartości udziału przysługującego skarżącemu uczestnikowi, chyba że podważa on zasadę podziału, objęcie lub nieobjęcie orzeczeniem poszczególnych rzeczy lub praw albo rozliczenie nakładów, gdyż wówczas wartość przedmiotu zaskarżenia może być wyższa niż wartość jego udziału. Wskazana przez stronę w skardze kasacyjnej wartość przedmiotu zaskarżenia nie jest wiążąca dla sądu drugiej instancji ani dla Sądu Najwyższego i podlega weryfikacji na podstawie materiału sprawy, z pominięciem zasad określonych w art. 25 i 26 k.p.c.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 sierpnia 2025 r., III CZ 40/25
Żądanie przywrócenia stanu zgodnego z prawem i zaniechania immisji, których źródłem jest sąsiednia nieruchomość (art. 222 § 2 w związku z art. 144 k.c.), jest emanacją prawa własności i służy jego ochronie, toteż sprawę o takim przedmiocie należy uznać za sprawę o prawa majątkowe w rozumieniu art. 3982 § 1 k.p.c., chociażby skutki wyroku oddziaływały również na sferę niemajątkową właścicieli sąsiadujących nieruchomości. Sprawą o prawa majątkowe jest również sprawa, której przedmiotem jest żądanie zapłaty zadośćuczynienia, czego nie zmienia fakt, że roszczenie to winno służyć ochronie prawa niemajątkowego.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 sierpnia 2025 r., II CSKP 570/24
Zgodnie z art. 104 k.p.c. koszty procesu, w którym zawarto ugodę, znosi się wzajemnie, jeżeli strony nie postanowiły inaczej. Przepis ten może mieć odpowiednie zastosowanie również w przypadku zawarcia przez strony umowy pozasądowej prowadzącej do zakończenia sporu sądowego.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 sierpnia 2025 r., I CSK 1122/24
Uprawnienie do doliczenia posiadania poprzednika przysługuje nie tylko na skutek dziedziczenia (art. 176 § 2 k.c.), ale także jeżeli dochodzi do następstwa w posiadaniu w wyniku przewidzianego w art. 176 § 1 k.c. przeniesienia posiadania przez poprzednika na następcę w jeden ze sposobów określonych w art. 348–351 k.c. Zdarzenia te mogą nastąpić w powiązaniu. Spadkobierca kontynuuje posiadanie spadkodawcy z chwilą otwarcia spadku. Gdy jest kilku spadkobierców, przejęcie władania nieruchomością przez niektórych z nich samowolnie, w sposób pozbawiający pozostałych jej posiadania, jest bezprawne i art. 176 k.c. nie ma w takim wypadku zastosowania. Dla spadkobiercy samowolnie obejmującego udziały, których posiadanie odziedziczyli inni spadkobiercy, okres posiadania samoistnego ich udziałów liczy się od chwili objęcia tych udziałów w posiadanie i wyzucia z posiadania reszty spadkobierców. Jednak w wypadku, kiedy jeden ze spadkobierców staje się wyłącznym posiadaczem za zgodą pozostałych spadkobierców, którzy – choćby w sposób dorozumiany – przekazują mu odziedziczone posiadanie – dochodzi do następczego przeniesienia posiadania między spadkobiercami, ze skutkami przewidzianymi w art. 176 § 1 k.c.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2025 r., I CSK 2219/24
Zgodnie z art. 952 k.c. testament ustny może zostać sporządzony między innymi wtedy, gdy wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione. Lege non distinguente niemożność zachowania zwykłej formy testamentu musi odnosić się do każdej z trzech ustawowych postaci testamentu zwykłego, to jest testamentu własnoręcznego (art. 949 k.c.), notarialnego (art. 950 k.c.) i allograficznego (art. 951 k.c.).
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2025 r., I CSK 2426/24
O skutecznej „akceptacji” (sanowaniu) niedozwolonego postanowienia umownego można mówić tylko wtedy, gdy akceptacja taka jest wyrazem swobodnej i świadomej decyzji konsumenta co do utrzymania konkretnego postanowienia, a to zakłada, że wiedział on o jego abuzywności i związanych z tym konsekwencjach.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2025 r., I CSK 2556/24
Korelacja art. 145 ust. 1 p.u. z ustaleniem listy wierzytelności, wyrażająca istotę i funkcję przywołanego przepisu, stanowi o fundamentalnej różnicy między sprawami o ustalenie i sprawami o zasądzenie. W razie wystąpienia z zasądzenia sensem tamowania rozpoznania sprawy w postępowaniu prowadzonym na zasadach ogólnych jest możliwość dochodzenia ochrony prawnej w procedurze związanej z ustaleniem listy wierzytelności. Zbieżne rozwiązanie nie zostało przewidziane dla żądania ustalenia prawa lub stosunku prawnego, które nie ma swego odpowiednika w toku sporządzania listy wierzytelności. W konsekwencji sprawa z art. 189 k.p.c. może toczyć się na zasadach ogólnych, tyle że z udziałem syndyka, a nie samego upadłego. Cel art. 145 ust. 1 p.u., jakim jest zatamowanie biegu postępowań sądowych, które mogą stać się zbędne wskutek umieszczenia wierzytelności na liście, nie jest bowiem aktualny w odniesieniu do spraw o ustalenie.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2025 r., I CSK 1508/25
Postępowanie sądowe z powództwa kredytobiorcy będącego konsumentem o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego z umowy kredytu, prowadzone przeciwko bankowi, co do którego w toku postępowania ogłoszono upadłość, nie jest sprawą „o wierzytelność, która podlega zgłoszeniu do masy upadłości” w rozumieniu art. 145 ust. 1 p.u., a tym samym może być podjęte z chwilą ustalenia osoby pełniącej funkcję syndyka.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2025 r., I CSK 404/25
Wskazanie w art. 52 § 2 k.r.o., iż wyjątkowym wypadkiem uzasadniającym możliwość ustanowienia rozdzielności majątkowej z dniem wcześniejszym niż wytoczenie powództwa jest okoliczność, że małżonkowie żyli w rozłączeniu, nie oznacza, iż w każdym przypadku życia w rozłączeniu sąd ma obowiązek ustanowienia rozdzielności majątkowej z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, lecz jedynie możliwość ustanowienia tej rozdzielności w takiej sytuacji.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2025 r., I CSK 1564/25
Możliwość uwzględnienia instytucji potrącenia w toku postępowania cywilnego ma ograniczony charakter. Może ona przybrać jedynie postać uwzględnienia zarzutu potrącenia, którego skuteczne sformułowanie wymaga spełnienia przesłanek wymienionych w art. 2031 k.p.c. Wynika to z wykładni słownikowej tego przepisu, niewzbudzającej obecnie większych wątpliwości w orzecznictwie.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2025 r., III CZP 2/25
1. Forma z podpisem notarialnie poświadczonym, o której mowa w art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, jest zastrzeżona dla dokumentu będącego podstawą wpisu w księdze wieczystej, a nie dla czynności prawnej objętej treścią tego dokumentu.
2. Przewidziane w art. 88 zdanie drugie ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie uznanie przed notariuszem złożonego podpisu za własnoręczny może zostać dokonane także wówczas, gdy dana osoba nie pełni już funkcji, w związku z którą złożyła podpis.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2025 r., I CSK 1195/25
W razie dalszego rozporządzenia korzyścią zaskarżona powinna być nie czynność dłużnika dokonana z osobą trzecią, lecz dalsze, a w istocie – ostatnie rozporządzenie korzyścią. W celu uzyskania orzeczenia uznającego „dalsze rozporządzenie” za bezskuteczne względem wierzyciela wierzyciel ten nie musi występować z odrębnym żądaniem uznania za bezskuteczną również czynności prawnej dłużnika dokonanej z osobą trzecią. Zgodnie z art. 531 § 2 k.c. wierzyciel powinien wystąpić z powództwem bezpośrednio przeciwko osobie czwartej, przy czym w toku tego postępowania, dążąc do uwzględnienia powództwa dotyczącego „dalszego rozporządzenia” korzyścią, musi wykazać, że także czynność dłużnika z osobą trzecią została dokonana w okolicznościach uzasadniających uznanie tej czynności za bezskuteczną. Na wierzycielu ciąży dowód przesłanek określonych w art. 531 § 2 k.c., dotyczących zaskarżonego w sprawie dalszego rozporządzenia korzyścią – przez osobę trzecią na rzecz osoby czwartej.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 lipca 2025 r., I CSK 1992/24
1. W przypadku, gdy spadkodawca decyduje się na skorzystanie z instytucji wydziedziczenia, to może użyć słów ustawy przy wskazaniu w testamencie przyczyny wydziedziczenia, jednak musi także wymienić konkretne przejawy zachowania spadkobiercy wypełniające przytoczoną przez niego ustawową przesłankę wydziedziczenia, ponieważ jest to konieczne do oceny, czy przesłanki wydziedziczenia faktycznie miały miejsce.
2. Wydziedziczenie może być skuteczne jedynie wtedy, gdy winę za zerwanie kontaktów i ustanie więzi uczuciowej ponosi wyłącznie spadkobierca. Samo odebranie wszelkich korzyści ze spadku stanowi bowiem najsurowszą sankcję przewidzianą w prawie spadkowym.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 lipca 2025 r., I CSK 1887/24
Możliwe jest zasiedzenie idealnego udziału we współwłasności nieruchomości między współwłaścicielami, przy spełnieniu jednak ściśle określonych warunków. Przyjmuje się, że do takiej zmiany charakteru władztwa konieczne jest wyraźne zamanifestowanie woli władania wyłącznie dla siebie i z wolą odsunięcia od realizacji praw do rzeczy innych współwłaścicieli ponad realizację uprawnienia z art. 206 k.c. i uzewnętrznienie tej zmiany wobec innych współwłaścicieli. Surowe wymagania wobec współwłaściciela zmieniającego zakres posiadania samoistnego uzasadnione są bezpieczeństwem stosunków prawnych i ochroną własności, która narażona byłaby na uszczerbek, gdyby współwłaściciel uprawniony do współposiadania całości mógł łatwo doprowadzić do utraty praw pozostałych współwłaścicieli, powołując się na zmianę swojej woli, a więc elementu subiektywnego. W konsekwencji o posiadaniu samoistnym współwłaściciela nieruchomości nie przesądza sam fakt samodzielnego wykonywania uprawnień i ponoszenia ciężarów związanych z korzystaniem z nieruchomości, a nawet pokrywanie przez niego kosztów remontów i modernizacji. Niewykonywanie prawa posiadania przez innego współwłaściciela nie uprawnia do wniosku, że współwłaściciel posiadający przejął rzecz w samoistne posiadanie. Ciężar udowodnienia przez jednego ze współwłaścicieli, że zmienił zakres posiadania samoistnego, spoczywa na nim, wraz z niekorzystnymi skutkami, jakie wiążą się z niewykazaniem w sprawie o zasiedzenie tego przymiotu. W tego rodzaju sprawach wykluczone jest ustawowe domniemanie samoistności posiadania.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 lipca 2025 r., I CSK 1858/24
Konsekwencją uznania postanowienia umownego za bezskuteczne jest działająca ex lege sankcja bezskuteczności niedozwolonego postanowienia, połączona z zasadą związania stron umową w pozostałym zakresie. W sytuacji, gdy eliminacja niedozwolonego postanowienia umownego doprowadzi do takiej deformacji regulacji umownej, że na podstawie pozostałej jej treści nie da się odtworzyć treści praw i obowiązków stron, nie można przyjąć, iż strony pozostają związane pozostałą częścią umowy.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 lipca 2025 r., I CSK 1783/24
Skuteczne skorzystanie przez stronę z prawa zatrzymania wzajemnego świadczenia pieniężnego wyłącza opóźnienie w spełnieniu tego świadczenia, co wyklucza dochodzenie odsetek.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 2025 r., III CZP 16/25
1. Na postanowienie sądu co do skargi na oddalenie przez komornika sądowego wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego przysługuje zażalenie (art. 828 k.p.c.).
2. Obowiązek zwrotu przez zobowiązanego do alimentów równowartości świadczeń wypłaconych uprawnionemu do alimentów z funduszu alimentacyjnego wraz z dodatkowymi opłatami, egzekwowany przez likwidatora funduszu alimentacyjnego na podstawie art. 64 ust. 2 w związku z art. 67 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2024 r. poz. 323), nie podlega przedawnieniu.
3. Postępowanie egzekucyjne prowadzone w celu wykonania obowiązku zwrotu przez zobowiązanego do alimentów równowartości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego uprawnionemu do alimentów wraz z dodatkowymi opłatami może być umorzone na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. za zgodą likwidatora funduszu.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 2025 r., I CSK 403/25
Kryteria wskazane w art. 153 k.c. są ułożone w ścisłej hierarchii, a zatem jeżeli możliwe jest rozgraniczenie dwóch działek według stanu prawnego, to niedopuszczalne jest ich rozgraniczenie (w tym korygowanie) według spokojnego posiadania. Wykluczone jest korygowanie przebiegu granic ustalanych według stanu prawnego przez włączenie kryterium ostatniego spokojnego stanu posiadania czy kryterium wszelkich okoliczności, w tym względów celowości zarówno co do całej granicy, jak i jej fragmentów. Również sama wątpliwość co do stanu prawnego nieruchomości nie uzasadnia jeszcze dokonania rozgraniczenia według kryterium ostatniego stanu spokojnego posiadania, nie oznacza bowiem, że stanu prawnego nie da się ustalić.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2025 r., III CZP 5/25
W postępowaniu grupowym sąd wydaje postanowienie co do składu grupy w składzie trzech sędziów zawodowych (art. 17 ust. 1 w związku z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym).
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2025 r., III CZP 8/25
Jeżeli wniosek o udzielenie zabezpieczenia został rozstrzygnięty w postępowaniu rozpoznawczym, do kosztów procesu, których zwrotu można żądać od strony przeciwnej, nie zalicza się odrębnego wynagrodzenia adwokata za występowanie w postępowaniu o udzielenie zabezpieczenia.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2025 r., I CSK 2518/24
Artykuł 97 k.c. znajduje zastosowanie dopiero, gdy istnieją wątpliwości co do umocowania osoby czynnej w lokalu przedsiębiorstwa do dokonania określonej czynności. Z taką sytuacją mamy do czynienia, gdy brak jest jakichkolwiek lub jednoznacznych przesłanek wskazujących na istnienie lub brak umocowania osoby, o której mowa w art. 97 k.c.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2025 r., I CSK 2311/24
Zgodnie z art. 514 k.c., jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, zastrzeżenie umowne, iż przelew nie może nastąpić bez zgody dłużnika, jest skuteczne względem nabywcy tylko wtedy, gdy pismo zawiera wzmiankę o tym zastrzeżeniu, chyba że nabywca w chwili przelewu o zastrzeżeniu wiedział. Regulacja ta chroni uczciwego nabywcę wierzytelności, pozostającego w dobrej wierze. Umowna klauzula zakazująca przelewu jest skuteczna względem nabywcy tylko wtedy, kiedy samo pismo, w którym stwierdzona została wierzytelność, zawiera wzmiankę o tym zastrzeżeniu, albo kiedy nabywca o tym zastrzeżeniu wiedział, to znaczy powziął o nim informację mimo braku tego rodzaju pisemnej wzmianki. Dokonując wykładni zawartego w art. 514 k.c. pojęcia stwierdzenia wierzytelności pismem, należy podnieść, że chodzi tu o każdy dokument pisemny stwierdzający istnienie wierzytelności objętej cesją (funkcja dowodowa tego dokumentu) oraz dostatecznie identyfikujący ją pod względem przedmiotowym i podmiotowym (funkcja identyfikacyjna dokumentu).
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2025 r., I CSK 3804/24
Umowa przelewu jest czynnością przysparzającą w majątku cesjonariusza i kauzalną, o czym przesądza art. 510 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z art. 510 § 1 k.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. W świetle tego przepisu podstawą przeniesienia wierzytelności może być każda umowa, która obejmuje zobowiązanie do rozporządzenia tym zbywalnym prawem majątkowym. Artykuł 510 k.c. rozstrzyga o tzw. podwójnym skutku umowy zobowiązującej, tj. jednoczesnym rozporządzeniu wierzytelnością wraz z zaciągnięciem zobowiązania, do dokonania takiego przesunięcia majątkowego.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2025 r., I CSK 3934/24
Przez trwałe i widoczne urządzenie w rozumieniu art. 292 k.c. należy rozumieć trwałą postać widocznego przedmiotu materialnego jako rezultatu świadomego działania człowieka, który to przedmiot ponadto odpowiada treści służebności pod względem gospodarczym i zarazem umożliwia lub ułatwia korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie treści danej służebności, wykonane na cudzej nieruchomości lub co najmniej wkraczające w jej sferę.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2025 r., I CSK 3699/24
O właściwościach, jakie ma mieć dzieło, decydują przede wszystkim strony umowy, które powinny określić jego właściwości oczekiwane przez zamawiającego. Przyjmujący zamówienie do tych oczekiwań powinien odnieść się najpierw przy zawieraniu umowy przez zadeklarowanie, czy jest w stanie spełnić oczekiwania zamawiającego, a potem w procesie wykonania umowy. Nie oznacza to jednak, że właściwości dzieła determinuje wyłącznie wola zamawiającego. Jeżeli bowiem przedmiotem umowy są dzieła, dla których istnieją pewne standardy, z zachowaniem których powinny być wykonane nie z uwagi na estetykę, lecz bezpieczeństwo eksploatacji, to dzieło musi być wykonane z ich zachowaniem, niezależnie od tego, czy zamawiający zostanie o tych wymaganiach poinformowany przez przyjmującego zamówienie. Umowa o dzieło wtedy zostaje należycie wykonana, gdy dzieło ma właściwości wynikające z ustalonych dla niego norm i uzgodnione przez strony. Zamawiający ma prawo oczekiwać, iż dzieło zostało wykonane bez wad technicznych i korzystanie z niego nie stworzy niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia jego samego lub osób trzecich. Gdyby tak było, to korzystanie z dzieła byłoby wyłączone. Wady istotnej dzieła nie można ograniczać wyłącznie do takiej, która uniemożliwia korzystanie z niego zgodnie z jej przeznaczeniem. Wadą istotną jest także wada, mimo której rzecz może być używana, lecz przy istotnym dyskomforcie.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2025 r., III CZP 10/25
Podstawą wpisu w księdze wieczystej nie może być odpis dokumentu poświadczonego za zgodność z oryginałem przez notariusza.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2025 r., I CSK 750/24
Środkiem uprawdopodobnienia czynności prawnej może być każde pismo, niezależnie od pochodzenia, dające dostateczne podstawy do przyjęcia, że czynność została dokonana. Pismem takim może być każdy dokument, choćby niepochodzący od strony, przeciwko której ma być prowadzony dowód, o ile treść dokumentu bezpośrednio lub pośrednio wskazuje na fakt dokonania czynności. Przyjąć należy szerokie rozumienie dowodu na piśmie i uznać, że może nim być zarówno dokument prywatny, jak i urzędowy, list, dowód wpłaty, wycinek prasowy, wydruk komputerowy, odbitka faksowa, telegram itp.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2025 r., II CSKP 151/25
Na gruncie przepisów Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzonej w Hadze dnia 25 października 1980 r. (Dz.U. z 1995 r. Nr 108, poz. 528 z późn. zm.), wyrażony przez dziecko sprzeciw przeciwko nakazaniu jego powrotu może być samodzielną podstawą do oddalenia wniosku w sprawie o nakazanie powrotu dziecka. Ocena stanowiska dziecka w tym zakresie wymaga uwzględnienia stanu jego dojrzałości i poziomu samodzielności dziecka przy wyrażeniu jego stanowiska, co wymaga uwzględnienia między innymi możliwego wpływu rodziców na opinię dziecka. Ocena tego rodzaju okoliczności nie wymaga skorzystania z opinii biegłych, jeżeli taki dowód zostanie uznany za zbędny. Jednakże w przypadku, gdy ocena stanowiska dziecka jest dokonywana wyłącznie przez sąd, to konieczne jest wówczas uwzględnienie całokształtu ustalonych w toku rozpoznawania sprawy okoliczności istotnych dla dokonania takiej oceny. Odmowa uwzględnienia stanowiska dziecka nie może być zatem uzasadniona wyłącznie przez stwierdzenie dotyczące samego potencjalnego wpływu rodzica na postawę dziecka lub uznanie, że w przypadku dziecka w wieku poniżej 10 lat nie jest ono w stanie, z racji samego wieku, wyrazić w sposób dojrzały i samodzielny stanowiska wyrażającego sprzeciw przeciwko nakazaniu jego powrotu, i pominięcie oceny odnoszącej się do stanu dojrzałości konkretnego dziecka.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2025 r., III CZP 11/25
Wynagrodzenie adwokata za prowadzenie sprawy obejmuje reprezentowanie strony w postępowaniu zabezpieczającym.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2025 r., I CSK 1873/24
Artykuł 136 ust. 3 p.o.ś. nie wyłącza obowiązku naprawienia szkody, jeśli konieczne prace remontowe nie zostały jeszcze wykonane, a koszty rewitalizacji akustycznej nie zostały faktycznie poniesione.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2025 r., I CSK 996/24
Umowa o dożywocie obliguje nabywcę do spełniania świadczeń zapewniających dożywotnikowi dożywotnie utrzymanie w zamian za prawo własności nieruchomości. Ustalenie szczegółowego zakresu tych świadczeń i formy ich realizacji należy do stron, powinny być one jednak ukształtowane w taki sposób, aby dożywotnik nie musiał angażować własnych zasobów lub przyczyniać się do zdobywania środków na zaspokojenie niezbędnych wymagań życiowych.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2025 r., I CSK 705/24
Domniemanie, iż hipoteka została wpisana w księdze wieczystej zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym, może być podważane także na skutek zarzutów pozwanego właściciela nieruchomości objętej księgą wieczystą, w której ujawniono hipotekę, w sprawie wszczętej przeciwko niemu powództwem zabezpieczonego wierzyciela.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2025 r., I CSK 272/24
Do uwzględnienia skargi pauliańskiej na podstawie art. 530 k.c. konieczne jest wykazanie przez powoda celowego dążenia dłużnika do pokrzywdzenia wierzycieli przyszłych; nie wystarcza jedynie świadomość ich pokrzywdzenia. Zamiar pokrzywdzenia oznacza taki stosunek psychiczny dłużnika do wyobrażonego skutku podjętego działania, które pozwala przyjąć, że chce on pokrzywdzenia wierzyciela przyszłego, a czynność zostaje dokonana w tym celu. Jeżeli dłużnik, dokonując danej czynności prawnej, miał na uwadze inny cel, skarga pauliańska nie odniesie skutku.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2025 r., II CSKP 2046/22
Oświadczenie o skorzystaniu z prawa zatrzymania powinno być sformułowane w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości co do tego, jakie świadczenie jest przedmiotem zatrzymania.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2025 r., I CSK 2855/24
Nagrania dokonane bez zgody i wiedzy rozmówcy po zweryfikowaniu ich autentyczności mogą być dowodem w postępowaniu cywilnym. Jednak ocena treści takich nagrań musi być bardzo wyważona i uwzględniać możliwość manipulowania rozmową przez rozmówcę świadomego jej nagrywania. Okoliczności, w jakich nastąpiło nagranie, wskazujące jednoznacznie na poważne naruszenie zasad współżycia społecznego, np. przez naganne wykorzystanie trudnego położenia, stanu psychicznego lub psychofizycznego osoby, z którą rozmowa była prowadzona, mogą dyskwalifikować ten dowód. Brak takiej zgody osoby nagranej na wykorzystanie nagrania w celach dowodowych przed sądem cywilnym wymaga przeprowadzenia oceny, czy dowód – ze względu na swoją treść i sposób uzyskania – nie narusza konstytucyjnie gwarantowanego (art. 47 Konstytucji RP) prawa do prywatności osoby nagranej, a jeżeli tak, to czy naruszenie tego prawa może znaleźć uzasadnienie w potrzebie zapewnienia innej osobie prawa do sprawiedliwego procesu – art. 45 Konstytucji RP.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2025 r., I CSK 1334/24
Jeżeli określona wadliwość postanowień umowy prowadzi do jej nieważności, to stan taki istnieje od początku. Nie może go zatem zmienić rzekome „wykonanie umowy” (rzekome, gdyż z uwagi na nieważność umowy nie powstało zobowiązanie, które miałoby być przedmiotem wykonania).
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2025 r., I CSK 2506/24
Do zlecenia udzielenia gwarancji bankowej mają zastosowanie przepisy art. 734 i n. k.c. i że w umowie tej bank zobowiązuje się wobec zlecającego do udzielenia we własnym imieniu gwarancji o oznaczonej treści oznaczonemu beneficjentowi. Jeżeli zgodnie z umową-zleceniem i umową gwarancji gwarant zapłacił sumę gwarancyjną na rzecz beneficjenta gwarancji, może żądać jej zwrotu od zleceniodawcy, przy czym wskazuje się, iż podstawą tego roszczenia jest art. 742 k.c., co zakłada, że zapłata sumy gwarancyjnej jest wydatkiem poniesionym w celu należytego wykonania zlecenia. Konsekwencją tego stanowiska jest stwierdzenie, że roszczenie o zwrot sumy gwarancyjnej podlega dwuletniemu przedawnieniu zgodnie z art. 751 pkt 1 k.c.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2025 r., I CSK 754/24
W sprawach dotyczących działu spadku wartością przedmiotu zaskarżenia nie jest wartość całego dzielonego majątku spadkowego, ale wartość konkretnego interesu (roszczenia, żądania) lub składnika majątkowego, którego dotyczy środek zaskarżenia. Zasadniczo wartość przedmiotu zaskarżenia nie może przekraczać wartości udziału należącego do skarżącego. Wyjątek od tej zasady zachodzi, gdy skarżący podważa zasadę podziału, objęcie lub nieobjęcie orzeczeniem poszczególnych rzeczy lub praw albo rozliczenie nakładów.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2025 r., I CSK 3580/24
Wykładni testamentu należy dokonywać z uwzględnieniem okoliczności jego sporządzenia, które mogą być ustalane z wykorzystaniem wszelkich środków dowodowych.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2025 r., I CSK 768/25
Jeżeli wierzytelność aktywna stała się wymagalna wcześniej niż wierzytelność pasywna, to retroaktywny skutek potrącenia nie obejmie odsetek powstałych w okresie od dnia wymagalności wierzytelności aktywnej, od której naliczane są odsetki, do dnia powstania wymagalności wierzytelności pasywnej.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2025 r., II CSKP 1112/23
1. Przepis art. 49 k.c. stanowi lex specialis w stosunku do art. 235 § 1 k.c., dlatego też urządzeń, w tym budynków będących urządzeniami przesyłowymi, nie można traktować jako odrębnych od gruntu nieruchomości budynkowych, a jedynie jako samoistne rzeczy ruchome, do których art. 235 § 1 k.c. nie ma zastosowania.
2. Pojęcie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej odnosi się do prawa będącego przedmiotem księgi wieczystej (prawa własności nieruchomości lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu) i wyraża jego zakres. Stan prawny ujmuje zakres prawa będącego przedmiotem księgi wieczystej zarówno od strony podmiotowej (komu to prawo przysługuje), jak i przedmiotowej. Na stronę przedmiotową stanu prawnego składają się zarówno przedmiot tego prawa (nieruchomość) oraz prawa związane z prawem będącym przedmiotem księgi wieczystej (wpisywane do działu I-Sp) – wyrażające łącznie „stronę aktywną” stanu prawnego, jak i obciążenia prawa będącego przedmiotem księgi wieczystej („strona pasywna” stanu prawnego).
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2025 r., II CSKP 80/25
1. Sąd cywilny w postępowaniu cywilnym o zasądzenie (odszkodowania, zadośćuczynienia) konsekwentnie, spójnie i całościowo stosuje reguły właściwe dla postępowania, jakie przed nim się toczy, a więc postępowania cywilnego. Obejmuje to również ocenę, czy konkretne zdarzenie wypełnia znamiona podmiotowe i przedmiotowe występku, co skutkuje określeniem właściwego w okolicznościach konkretnej sprawy długości terminu przedawnienia roszczeń (art. 4421 § 2 k.c.).
2. Dobro osobiste w postaci więzi emocjonalnej pomiędzy bliskimi osobami może zostać naruszone przez spowodowanie ciężkiego uszkodzenia ciała lub wywołania poważnego rozstroju zdrowia, co może uzasadniać zasądzenie stosownego zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. na rzecz osób najbliższych poszkodowanego.
Sprawy z zakresu prawa karnego
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 sierpnia 2025 r., II KK 17/24
Zwrot kosztów przysługuje stronie wówczas, gdy strona udokumentuje ich poniesienie. Jeśli strona nie jest w stanie tego zrobić, a w taki sposób należy potraktować oświadczenie strony i brak załączenia potwierdzenia dokonania przelewu, to wówczas wysokość kosztów ustala się na podstawie urzędowej stawki minimalnej.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 2025 r., III KK 237/25
Przestępstwo z art. 245 k.k. jest podobne do przestępstwa z art. 244 k.k.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 2025 r., I KK 133/24
Zasada umowności ustalania opłat za czynności adwokackie, uwzględniająca prawa rynku, obowiązuje tylko między stronami umowy. Umowa ta jest wiążąca tylko w relacji pomiędzy obrońcą będącym adwokatem i tymże klientem (jego mocodawcą). Ustalona w umowie wysokość opłat za czynności adwokackie nie musi być podstawą zasądzenia przez sąd poniesionych przez tę stronę kosztów zastępstwa prawnego.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2025 r., III KZ 25/25
Fakt zaniechania stosownego poinformowania oskarżycielki prywatnej przez jej pełnomocnika na temat możliwości zaskarżenia wyroku sądu odwoławczego nie uzasadnia restytucji terminu do złożenia wniosku o wyznaczenia pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia i podpisania kasacji. Również deficyty w zakresie wiedzy prawnej czy nieznajomość prawa nie stanowią – w rozumieniu art. 126 § 1 k.p.k. – „niezależnej od strony przyczyny” niedotrzymania terminu zawitego.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2025 r., IV KK 247/25
Przyjęcie kwalifikacji nieumyślnego spowodowania śmierci z art. 155 k.k. może nastąpić jedynie w przypadku, gdy sprawca powoduje śmierć ofiary ani tego nie chcąc, ani na to się nawet nie godząc, a skutek jest wynikiem niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach. Jednakże gdy sprawca uprzednio podejmuje działania zmierzające do spowodowania uszczerbku na zdrowiu innej osoby, jego postępowanie podlega dalszej analizie – przez pryzmat możliwości przewidywania powstania skutków będących znamieniem przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu. Przestępstwo z art. 156 § 3 k.k. jest wyjątkowe o tyle, że ten typ kwalifikowany przez następstwo wymaga mieszanej strony podmiotowej, umyślno-nieumyślnej. Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność, którą ustawa uzależnia od określonego następstwa czynu zabronionego, jeżeli następstwo to przewidywał albo mógł przewidzieć (art. 9 § 3 k.k.). Punktem wyjścia do przypisania tego przestępstwa jest więc ustalenie zamiaru spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Jeżeli zamiar o takim charakterze uda się ustalić, eliminuje to możliwość snucia rozważań w zakresie nieumyślności całego czynu, znamiennej przestępstwu z art. 155 k.k.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2025 r., III KK 178/25
Wobec sprawców przestępstwa z art. 35 ust. 2 ustawy o ochronie zwierząt zachodzi obowiązek orzeczenia środka karnego w postaci zakazu posiadania zwierząt.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2025 r., II KK 244/25
Wyjaśnienia oskarżonego, by mogły być podstawą do zastosowania nadzwyczajnej instytucji przewidzianej w art. 60 § 3 k.k., muszą być szczere i pełne, stwarzając jednoznaczne przekonanie o zerwaniu lojalności pomiędzy sprawcami określonego przestępstwa, muszą przedstawiać istotne okoliczności zdarzenia bez ukrywania lub pomniejszania roli własnej lub innego sprawcy.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2025 r., V KZ 18/25
Ze sformułowania „jeżeli akt oskarżenia wniósł oskarżyciel publiczny” nie można wyprowadzić ukrytego „terminu początkowego” dopiero od wniesienia aktu oskarżenia. Jest to wyłącznie warunek natury ogólnej, dopuszczający w danej kategorii spraw możliwość działania pokrzywdzonego jako strony. Skoro zaś kodeks expressis verbis dopuszcza złożenie oświadczenia aż do rozpoczęcia przewodu sądowego, to każde oświadczenie złożone przed upływem tej granicy czasowej – niezależnie od tego, czy nastąpiło już po wniesieniu aktu oskarżenia, czy jeszcze przed – jest złożone w terminie. Należy jednocześnie podkreślić, że Kodeks postępowania karnego nie przewiduje żadnej negatywnej konsekwencji za złożenie oświadczenia o przystąpieniu do sprawy „przedwcześnie”.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2025 r., V KK 197/25
W okresie od 31 marca do 16 maja 2020 r. wstrzymany został bieg przedawnienia wykroczeń, skutkiem czego trzyletni okres przedawnienia karalności wykroczeń uległ przedłużeniu o 47 dni.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2025 r., I KK 67/25
Pojęcie drzewa, o którym mowa w art. 290 § 2 k.k. oraz w art. 120 k.w., dotyczy drzewa w stanie surowym, tj. takim, w jakim pozostało w lesie po wyrąbaniu lub powaleniu. Wyrąbane lub powalone drzewo, jeżeli przed kradzieżą zostało przerobione na materiał budowlany lub inny użytkowy, może być przedmiotem czynności wykonawczej wykroczenia określonego w art. 119 § 1 k.w. albo przestępstwa określonego w art. 278 § 1 lub 3 k.k.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2025 r., IV KK 502/24
Dla realizacji znamion strony podmiotowej występku z art. 267 § 3 k.k. niezbędne jest, by sprawca działał w celu uzyskania informacji, do których nie jest uprawniony. W sytuacji, gdy takie działanie ma na celu uzyskanie innych informacji, a informacje, o których mowa w art. 267 § 3 k.k., zostaną uzyskane niejako przy okazji, to nie będzie można przypisać odpowiedzialności karnej sprawcy.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2025 r., IV KK 198/25
Orzeczenie przepadku pojazdu, o jakim stanowi art. 44b k.k. i powiązany z nim art. 178a § 5 k.k., możliwe jest jedynie wobec sprawcy będącego wyłącznym właścicielem tego pojazdu.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2025 r., II KK 186/25
Przed podjęciem decyzji w przedmiocie orzeczenia przepadku pojazdu sąd winien rozważyć, czy charakter uszkodzeń pojazdu czyni dopuszczalne orzeczenie jego przepadku.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2025 r., I KK 175/25
Znamię „znęcania się”, określające zachowanie sprawcy przestępstwa z art. 207 § 1 k.k., zachowało w wykładni swój potoczny sens, a zatem odnosi się do zadawania komuś cierpień (fizycznych lub psychicznych), męczenia, dręczenia, pastwienia się nad kimś. Oznacza więc działanie lub zaniechanie, polegające na umyślnym zadaniu bólu fizycznego lub dolegliwych cierpień moralnych, powtarzającym się lub jednorazowym, lecz intensywnym i rozciągniętym w czasie. Istota przestępstwa znęcania się polega na jakościowo innym zachowaniu się sprawcy aniżeli na zwyczajnym znieważaniu lub naruszaniu nietykalności cielesnej osoby pokrzywdzonej, przy czym o uznaniu za „znęcanie się” zachowania sprawiającego cierpienie psychiczne ofiary powinna decydować ocena obiektywna, a nie subiektywne odczucie pokrzywdzonego.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2025 r., IV KK 383/24
Akt oskarżenia sporządzony przez prowadzącego postępowanie przygotowawcze wymaga jedynie pisemnego zatwierdzenia prokuratora, lecz nie przewiduje szczególnej formy takiego zatwierdzenia. Wystarczy, gdy akt oskarżenia sporządzony przez prowadzącego śledztwo lub dochodzenie zostanie przesłany do sądu przez prokuratora przy piśmie przewodnim podpisanym przez prokuratora, albowiem z faktu takiego przesłania aktu oskarżenia wynika, że prokurator z jego treścią się zapoznał i akt ten zaakceptował.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2025 r., IV KK 181/25
Organ procesowy może uznać niestawiennictwo uczestnika postępowania za nieusprawiedliwione, pomimo przedłożenia zaświadczenia wystawionego przez lekarza sądowego, potwierdzającego niemożność stawienia się, jeżeli z innych, przekonujących dowodów wynika, że uczestnik postępowania jest zdolny do udziału w czynnościach procesowych.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2025 r., V KK 178/25
Dopiero po wykluczeniu współwłasności między sprawcą a jego małżonkiem możliwe jest orzeczenie przepadku pojazdu. W przeciwnym wypadku sąd powinien orzec przepadek jego równowartości.
Sprawy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 2025 r., III USK 106/25
„Prace ślusarskie” (niekwalifikowane jako praca w szczególnych warunkach) nie mogą być uznane za pracę „przy spawaniu”, jeśli w toku tych czynności przygotowawczych nie były wykonywane prace spawalnicze. To praca przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym uznana została za pracę o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości, a nie jakakolwiek inna praca składająca się (obok pracy spawalniczej) na ostateczny rezultat całego procesu produkcyjnego. Tylko zatem wykonywanie pracy spawalniczej (przy spawaniu) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy uprawniałoby ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, czego w sprawie nie ustalono. W konsekwencji określenie „prace przy spawaniu”, zawarte pod poz. 12, działu XIV wykazu A rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8 poz. 43 z późn. zm.), obejmuje prace wykonywane w przebiegu procesu spawania, to nie ma podstaw, aby uznać, że w pojęciu tym zawierają się wszystkie prace, także niezwiązane z przebiegiem spawania, wykonywane na innych stanowiskach pracy, które tworzą „pewien ciąg technologiczny umożliwiający osiągnięcie efektu finalnego”. Inaczej rzecz ujmując, za prace „przy spawaniu” mogą być uznane prace wykonywane przez osoby zatrudnione nie tylko na stanowisku spawacza, pod warunkiem że uczestniczą one w procesie spawania. Nie tyle zatem chodzi o nazwę stanowiska, ile o charakter wykonywanych czynności.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 2025 r., II USK 46/25
Dla objęcia ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania pracy zasadnicze znaczenie ma nie to, czy umowa o pracę została zawarta, lecz to, czy strony umowy pozostawały w stosunku pracy (art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 u.s.u.s.). O tym, czy strony istotnie w takim stosunku pozostawały i stosunek ten jest tytułem ubezpieczeń społecznych, nie decydują natomiast samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Treść oświadczeń woli złożonych przez strony przy zawieraniu umowy o pracę nie ma więc rozstrzygającego znaczenia dla kwalifikacji danego stosunku prawnego jako stosunku pracy.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2025 r., II USKP 101/24
1. Przesłanki prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy określone w ustawie o emeryturach i rentach są jednakowe i nie ma podstaw do ich podważania (przyjęcia rozszerzającej wykładni) ze względu na indywidualną sytuację ubezpieczonego czy stan zdrowia. Niezdolność do pracy jest ustalana w szczególnym trybie przed organem rentowym, z prawem do kontroli odwoławczej przed sądem ubezpieczeń społecznych. Znaczenie ma też prawne pojęcie nadane w art. 12 u.e.r.f.u.s., a nie potoczne pojęcie niezdolności do pracy.
2. Wprawdzie według art. 57 ust. 1 u.e.r.f.u.s. warunkiem niezbędnym dla ustalenia prawa do renty jest posiadanie okresu składkowego i nieskładkowego, jednak okresy te nie są traktowane równorzędnie, w tym sensie, że dla spełnienia tego wymogu wystarczające jest wykazanie samych okresów składkowych w określonym wymiarze, natomiast nie jest wystarczające wykazanie samych okresów nieskładkowych. Te okresy bowiem dolicza się do okresów składkowych, a więc nie mają one niezależnego bytu prawnego. Prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego powstaje z mocy samego prawa po spełnieniu przez uprawnionego wszystkich przesłanek jego nabycia.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2025 r., III USKP 8/25
Do zastosowania art. 84 ust. 1–2 u.s.u.s. nie wystarczy stwierdzenie, że świadczenie zostało wypłacone bez podstawy prawnej. Sytuacje są różne i każdorazowo wymagają indywidulanej oceny, jako że nie jest to dług z bezpodstawnego wzbogacenia prawa cywilnego, lecz szczególna instytucja systemu ubezpieczeń społecznych zwrotu świadczenia, wypłaconego i nienależnie pobranego. Znaczenie mają więc świadomość, rozeznanie i wiedza ubezpieczonego, jak też organu rentowego. Zasadniczo jednak dopiero zła wola po stronie osoby otrzymującej świadczenie może uzasadniać żądanie zwrotu, to jest sytuacja, gdy wie, że świadczenia się jej nie należą, a mimo to je pobiera lub nie zwraca na żądanie organu. O dobrej wierze osoby pobierającej świadczenie może świadczyć zachowanie organu rentowego i wypłacanie świadczenia bez kwestionowania tytułu i przez długi okres. Podkreśla się, iż znaczenie ma stan świadomości w momencie otrzymania świadczenia.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2025 r., I UZ 7/25
W sprawie o ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartość przedmiotu zaskarżenia (art. 3982 § 1 k.p.c.) określa się odrębnie względem każdego ubezpieczonego.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2025 r., II PSK 85/24
Rozpoczęcie biegu siedmiodniowego terminu, o którym mowa w art. 265 § 2 k.p. (do wystąpienia z wnioskiem o przywrócenie uchybionego terminu art. 264 § 1 k.p.), następuje w dniu powzięcia przez pracownika informacji o tym, że pracodawca wprowadził go w błąd co do rzeczywistej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2025 r., III USK 35/25
Do naruszenia zasad współżycia społecznego w postaci świadomego zamiaru osiągania korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu, a więc do nadużycia świadczeń z ubezpieczania społecznego w związku z przyjętą wysokością wynagrodzenia w umowie o pracę, dochodzi, gdy zostaną spełnione dwie przesłanki, a mianowicie, gdy: 1) wysokość wynagrodzenia zostanie ustalona ponad granicę płacy słusznej, sprawiedliwej, zapewniającej godziwe utrzymanie i przede wszystkim rażąco przewyższającej wkład pracy; 2) nastąpi tuż przed przewidywanym zajściem ryzyka ubezpieczeniowego.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2025 r., I USK 216/24
Na użytek zbiegu tytułów ubezpieczenia społecznego dla osób wykonujących pracę na podstawie umowy-zlecenia porównuje się podstawę wymiaru składek w danym miesiącu, będącą iloczynym umówionej stawki godzinowej i liczby godzin przepracowanych w tym miesiącu, z minimalnym wynagrodzeniem za pracę.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2025 r., I PSKP 15/25
Zgodnie z art. 52 § 1 pkt 3 k.p. pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie zawinionej utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Przez uprawnienia wymagane do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku należy rozumieć wszystkie sformalizowane (potwierdzone dokumentami) wymagania kwalifikacyjne, bez których wykonywanie pracy na danym stanowisku jest niedopuszczalne, na przykład dyplom lekarza lub prawo jazdy kierowcy czy wymagane przez prawo poświadczenie bezpieczeństwa. Utrata przez pracownika uprawnień do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku powinna być stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu lub decyzją właściwego organu.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2025 r., III USK 397/24
Do zachowań kwalifikowanych jako świadome wprowadzenie w błąd organu rentowego zalicza się bezpośrednie oświadczenie nieprawdy we wniosku o świadczenia, przemilczenie przez wnioskodawcę faktu mającego wpływ na prawo do świadczeń, złożenie wniosku w sytuacji oczywiście nieuzasadniającej powstanie prawa do świadczenia oraz okoliczność domniemanego współdziałania wnioskodawcy z innymi podmiotami we wprowadzeniu w błąd organu rentowego.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2025 r., III USK 355/24
Ubezpieczonemu, który pozostawał w zawodowej służbie wojskowej przed dniem 2 stycznia 1999 r. i który pobiera emeryturę wojskową wynoszącą 75% podstawy jej wymiaru obliczoną bez uwzględnienia okresów składkowych i nieskładkowych, z tytułu których jest uprawniony również do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez uprawnionego (art. 95 ust. 1 i 2 u.e.r.f.u.s. w związku z art. 7 ustawy – 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin).
Bibliografia
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 2025 r., III CZ 137/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 sierpnia 2025 r., III CZ 40/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 sierpnia 2025 r., II CSKP 570/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 sierpnia 2025 r., I CSK 1122/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2025 r., I CSK 2219/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2025 r., I CSK 2426/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2025 r., I CSK 2556/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2025 r., I CSK 1508/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2025 r., I CSK 404/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2025 r., I CSK 1564/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 sierpnia 2025 r., II KK 17/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 2025 r., III USK 106/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 2025 r., II USK 46/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2025 r., I CSK 1195/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 lipca 2025 r., I CSK 1992/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 lipca 2025 r., I CSK 1887/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 lipca 2025 r., I CSK 1858/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 lipca 2025 r., I CSK 1783/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 2025 r., I CSK 403/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 2025 r., I KK 133/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2025 r., III KZ 25/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2025 r., I CSK 2518/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2025 r., I CSK 2311/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2025 r., I CSK 3804/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2025 r., I CSK 3934/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2025 r., I CSK 3699/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2025 r., IV KK 247/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2025 r., I CSK 750/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2025 r., II KK 244/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2025 r., V KZ 18/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2025 r., II CSKP 151/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2025 r., I CSK 1873/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2025 r., IV KK 502/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2025 r., I CSK 996/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2025 r., I CSK 705/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2025 r., I CSK 272/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2025 r., I CSK 2855/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2025 r., I CSK 1334/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2025 r., I CSK 2506/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2025 r., I CSK 754/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2025 r., I KK 175/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2025 r., I CSK 3580/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2025 r., I UZ 7/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2025 r., II PSK 85/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2025 r., III USK 35/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2025 r., IV KK 181/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2025 r., I USK 216/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2025 r., I CSK 768/25.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2025 r., III USK 397/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2025 r., III USK 355/24.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2025 r., II CSKP 1112/23.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2025 r., III CZP 2/25.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 2025 r., III CZP 16/25.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2025 r., III CZP 5/25.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2025 r., III CZP 8/25.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2025 r., III CZP 10/25.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2025 r., III CZP 11/25.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 2025 r., III KK 237/25.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2025 r., III KK 178/25.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2025 r., V KK 197/25.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2025 r., I KK 67/25.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2025 r., II USKP 101/24.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2025 r., III USKP 8/25.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2025 r., II CSKP 2046/22.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2025 r., IV KK 198/25.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2025 r., II KK 186/25.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2025 r., IV KK 383/24.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2025 r., I PSKP 15/25.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2025 r., V KK 178/25.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2025 r., II CSKP 80/25.
Kacper Milkowski
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
ORCID: 0000-0003-4367-0365